Vous êtes ici :   Accueil » Discours président HEIMETSPROCH
 
    Imprimer la page...
 

Discours président HEIMETSPROCH

Heimetsproch ùn Tràdition – AG 02.07.2022
Dicours de Rémy Morgenthaler Président Heimetsproch.

AG_Remy_5.JPG

Photo Albert Weber

« Il n’y a pas de peuple alsacien… » hàn mer müen heere -Mànschi vernischte e Volik mìt Bombeànschläu, ànderi mìt de Gsetzer… oder mìt Urteil vom e Conseil Constitutionnel.

Mànschi verurteile e Erbgüet mìt Konsümmìttel, ànderi versäuche Bodde ùn Güet.

Mànchi teete e Sproch mìt Strofe, ànderi marginalisiere d Mensche wie die Sproch ìm Gebrüch hàn.

Äu ìn unserem Lànd, àls Stirzàhler, finànziere mìr ùnser ejje Misère.

Avec nos impôts, nous payons ceux qui mettent en oeuvre l’aliénation de notre langue, de notre culture de notre identité… Bien sûr qu’on ne nous supprime pas notre Alsace, mais c’est bien plus pervers : l’objectif est de la déshabiller, de l’intégrer, soumise à un bloc politique pour la désoriginaliser, la destituer de tout ce qu’elle a et de ce qu’elle est, et ainsi la violenter, lui déchirer son nom, en confettis pour une fête, au carnaval de la décadence… Ùnser Ländel, nùr ùnd nùr mìt e bìssel Gìft sprìtze bis dàss ‘es krànk, verzottelt, verzettelt, verlottelt ùn vermebbeld zàmme fàllt. Trürigi Tàtsàch… Ùn mìr wìsse nìtt wàs die in dene Àltmodischnowle pàriser « Hôtels particuliers » oder Kàmmer ùn Senàt àlles noch känne erfìnde ùn ìn Schwùng brìnge fìr ùns ze blöje.

Vor Zitte hàn Fìrscht ùn Kenig, Herzog ùn Keiser ìwwerhäupt kèn Racht ùn kèn Lawesracht ìm kleine Volik gewährt. Die Herre hàn àlli Rachte ghätt. Speeter, wü d Fàwrikezitt ìsch komme hàn se Menschekràft gebrücht fìr ìhr Wohl ùn ìhr Richtùm. Soo hät s kleine Volik, mìt Kàmpf, mànschi Rachte àn sìch känne wande.

Die Zitte sìnn àwwer erùm – « vorbei di Goldene Zeit ». Hit hàn se àllerhànd Àutomàt-màschinebetrieb ùn Compiuternetz, wie harstelle wàss ne Güet ùn Richtùm brìngt… ùn d Menscheit vom Volik derf, müess wìeder liide fìr ze lawe, Gläuwe ùn Hoffnùng ùfgan, dezüe Menscherachte ùn Freiheitstolz vergasse.

Nous entrons à nouveau dans une ère où l’humain, largement remplacé par la technologie dans bien des domaines, n’a plus d’intérêt – si non de consommateur – pour les nouveaux barons de ce que j’appelle la féodalité du capital.

In de 80er Johre hàn mìr die « décentralisation » mìt Hoffnùng ùn Ìwwerziehùng empfànge. Andli… hàn mìr gedankt, dàss mìr äu e mol e Trùmpf ìn ‘s Kàrtespìel bekomme… Àwwer diss Speel ìsch üss, d Kàrte hàn sie wìeder gemìscht… ùn de Mìscht hàn mìr ìn de Hand.

- Hàn mìr ùns nìt genüe gewährt ?

- Hàn mìr ùns züe wenig defìr ingsgellt ?

Weiss nìt – gläub nìt.

On a l’impression que nos identités, nos droits, nos modes de vie, même toute une civilisation court une fuite en avant, à la dérive du temps révolu, de tout ce que nous avons construit… Die Stàndardisation – mondialisation, die ìsch stàrik, trotz dem dàss ìn mànsche hìtt d Äuje ùf gehn… Ìch ‘s ìn de Lawesmìttelversorgùng, ìn de Kràftstoffe oder sogàr wàs de Wart vom Gald ànbelàngt : àlles ùf eine Hüffe schüffle, àlles ìn eini Schìssel schìtte gìbt nix güets. Die wo Interesse hàn fìr ùnseri elsassisch, oder frànzeesch, sogàr europäisch Lawesàrt, Kultur ùn Sproche ze vernichte, brìnge ùns einfàch ùm. E Volik ohne Vergàngeheit hät kenn Züekùnft. Ùnseri Sproch ìsch ‘s Màrik von ùnsere Lawesàrt – wann mer die verliere sìnn mer nùmme noch Stìckel von ebs ànderschd, e Eland von ‘re àndere Màcht.

Notre identité est notre réalité sociale, notre droit le plus absolu, le magma en fusion de nos âmes.

Proximité, circuits courts heisst ‘s. Àwwer nìt nùmme fìr Gemiess ùn Kaas, öi fìr ùnseri Lawesàrt. Wann mìr ùns nùr àn fremdi Getter wande, verliere mìr àlle Gläuwe… seelloos, spràchloos !

Ùnseri Sproch ìsch ùnseri Frèiheit. Notre langue est notre liberté…mais également notre conscience – Ùnser Gewìsse ! Erscht gescht hàw i erfàhre, dàss ìn de Lycées – Gymnasium, küm 10% von de Schieler, ìm e gschrìwene Text, klàr ùnterschiede känne, wàs Tàtsàch oder e Meinùng ìsch. Wàs nutzt Democratie, wann die wo wähle därfe nìt klàr ùn frèi danke känne… Noo brücht m’r sìch nìmm fröje werùm e soo wenig jùngi Litt noch àn e Wàhlgàng gehn. Autonomie de l’Esprit, c’est l’instruction nécessaire à une vraie liberté, celle qui touche chacun dans sa conscience envers l’autre, les autres et soi-même. Ùn die Autonomie nährt sìch àn de Wùrzle von de Tràdition wü d Fàmilie ùn ‘s Lawesort ìwwertröje känne. Trotz àllem geht die Vernichtùng wiederscht –

Wann m’r dràn dankt, dàss küm noch 5% Fàmilie ùnseri Sproch, ùn debi öi d Seeleskràft von ùnserem Erbgüet ìn de Kìnder ìwwergan… ùn trotzdem wìsse m’r dàss 69% die Sproch noch ìn ìhre Reddesàrt hàn, sìnn m’r trotz de Enttäuschùng, àllewil noch nìt Hoffnùngsloos fìr d Züekùnft.

5% des familles transmettent encore la langue historique de l’Alsace à leurs enfants alors que 69% seraient à même de le faire – Il n’est pas trop tard pour se réveiller !

Au rythme actuel, notre langue perd toute vitalité, ùnseri Sproch ìsch fàscht lààm – notre langue est desséchée, elle a soif. Zìtter ‘m Roi Soleil, wü ùns verbland, verbrannt hät, fahlt ùns de gsùnd Làndraje, de genùssvoll Làndsaje… Ùnseri Sproch hät Dùrscht, sie verlacht wie e hools Fàss, sie rieft dàss mer sie nähre… wie de Heilànd àm Kriz, ùn wàss hànse ‘re gan ? Gràd-Ess…ig !

Es wùrd viel devon geredd, àls meh, àwwer devon redde làngt nìtt – nìtt emol defìr redde. M’r müess sie einfàch redde fìr sie ze rette. A quoi servent les discours du style « il faut », ou même « on va », si les vents contraires sont alimentés par nos propres doutes ?

Erscht die Woch hàw ìch s erwähnt, ìn ‘re Versàmmlùng àn de CEA - ùnser zàmmegschlossene département : wàs nùtzt, ìsch s Beispiel. E jeder wü ‘s Wort ergrifft, ùn höiptsachlig die wo Màcht hàn, höiptsachlig ùnseri Gewählte, sotte ùnbedìngt ùn àllewill wenigschtens e Wort, e Sàtz ùf elsassisch dezüe setze, ùn wann öi nième die Sproch klàr versteht… es ìsch ùnseri Identität, ùn die müen mer àllewill ùn àllewill schìldere.

Elsasserditsch ìsch… soll àwer nìtt de Puderzùcker ùffem Gsùndheitsküeche ware. Elsasserditsch ìsch ‘s Teil von ùnserem Sìnn, von ùnserem Wohlsìnn. Wi s de beriehmt ùn geliebt Dokter Albert Schweitzer hät känne söje : „Das gute Beispiel ist nicht nur eine Möglichkeit, andere Menschen zu beeinflussen. Es ist die einzige.“ L’exemple n’est pas le meilleur, mais le seul moyen pour convaincre – offrons l’oralité à notre langue, ce sont les couleurs de nos relations, d Blüeme von jedem zàmmekomme.

In dene drèi Johr wü mer ùns nìt hàn känne traffe, hàn mer doch widderschd gschàfft. L’association a continué - malgré les difficultés de se rencontrer – son travail auquel vous êtes associés.

Züe de tràditionnelle Àrtikel ìn de « Heimet zwìsche Rhin ùn Vogese », ìwwer d Gschìcht, Gedìchter ùn ànderi Legande, mànschi Grùndàrtikel ìwwer ùnser Erbgüet, ìwwer Biecher, Werter ùn Üssdrìck, versüeche mìr àllewill nèji Sàche ùn Àrtikel wü ùnseri Begegnùnge ùn Zàmmeschàffe mìt ànderi Verein schìldere. De Norbert hät s vorhar klàr berìcht.

« Ùnseri Gschìcht » brìngt àrig wìchtigi Forschùnge, dàss mer die ùnverfälscht Gschìcht vom Elsàss lehre känne. Doo ìsch e Grùnd fìr d Jugend. Doo müen mer ùns kräftig ìnstelle, dàss mer andli känne wìsse ùn schätze, dàss mer e ejjes Volik sìnn. Merci à Eric Ettwiller, à son équipe et à tous les historiens qui l’ont précédé, qui l’encouragent et qui nourrissent notre insatiable soif de connaître la véritable histoire de notre Landel.

Glichgewìcht zwìsche de Vergàngeheit ùn Züekùnft ìsch notwandig – si le passé est faussé, l’avenir ne peut que nous faire naviguer sans sextant ni boussole.

Wàs de FILAL ànbelàngt, müess klàr ùn dittlig gsöjt ware, dàss de nèi Vereinsràt àlles ìn Bewèjùng brìngt fìr andli konkret ze schàffe. Noch 10 Johr Gald sàmmle, kùmmt ‘s züer e Grìndùng von de erscht Kìnderkrìppe, oder Kìndergàrte ìn immersive Pedagogie, dìss heisst dàss die Kìnder, nùmme ditsch – Elsasserditsch – ze heere bekùmme, soo dàss sie ‘s àls ejjeni Sproch ànnahme. De concert avec les Associations Générales des Familles, sont lancées les premières offres d’emploi pour une crèche réellement immersive. Ùnsere Verein ùnterstìtzt dìss Ùnternahme. Sarah Moessmer wùrd e Wort drìwwer söje.

In dem Sìnn dàss die Ältere ùnseri Sproch nìmm känne ìwwertröje, gìbt s nùr dìss Mittel fìr ‘s Elsassische ze rette. In dem dàss sie d’heim ùn ìwweràll meischtens nùmme frànzeesch heere, kànn die elsassische Immersion nìt schàde, bsùnders ìn de frànzeesch Sproch entgejje. In àndere Regione von Frànkrich, soo wie ìn de Bretagne, oder ìm Bàskelàd, brìngt die Method gànz güeti Resultàte. Le but est de donner aux enfants une équivalence linguistique bilingue.

Trotz de Löj gìbt s àllewill noch Gschprach ìwwer s Hochditsche. Àn de Universität von Strossbùrig hàn mer müen heere, dàss « L’allemand n’est plus une langue de France »… Küm 9 Stüdante noch ìm 1. Johr ìn de Faculté d’Allemand. Nàtierlig brüche mer d Hochditsch Sproch nìt ferdere, die hät ìhri Lander wü si Nàtionàlsproch ìsch, àwer bi ùns ìm Elsàss kànn m’r sie nìt von ùnsere Redesàrt spàlte. In die Fàll därfe mìr ùns nìt fiere lon. Ùnseri Àhne hàn Elsasserditsch gereddt ùn Hochditsch gschrìwwe. D Sproch hät mìt Politik nix ze düen… Notre langue est composée de deux couleurs d’un même paysage qui en font sa richesse et son ouverture, sans cela nous nous enfermons dans un couloir suicidaire.

So geht ùnsere Verein, Schrìtt fìr Schrìtt ìn d Züekùnft : Il est là, notre avenir.

Ìhr hàn s letschte Johr zwei jùngi Manner ìn de Vorstànd gewählt : de Jean ùn de Quentin schliesse sìch mìt Müet ùn Begeischterùng àn àlle Kräfte fìr dàss de Kàrich nìt ìn e verlorene Gràwe fàhrt. Merci: ìhr sìnn die Generàtion wie ùnseri Hoffnùnge ze Tàtsàch kànn brìnge.

Jean et Quentin : merci de votre engagement. Vous incarnez l’avenir : bientôt vous – nous… serons plus nombreux à donner à notre langue, à notre culture, bref : à l’Alsace l’avenir qu’elles méritent. Vous êtes les ambassadeurs de notre combat auprès des jeunes générations.

D’Züekùnft hàn m’r im Grìff : In de letschte Monet het ùnseri Sproch gezeijt dàss sie noch làng nìt àbseits steht, dàss sie sìcht währt. Ùn wàs m’r müess betone : sie bekommt Hìlf, Ùnternammùngsgeist, Ùnterstìtzùng… Un nouveau souffle pour notre langue se lève.

In gewìsse versàmmlùnge, ùn häuptsachlig im läuf von de Assises du Bilinguisme wü àm letschte Tsischdi ìn Strossbùrig stàtt gfùnde hàn, hàn m’r de Wìlle von de CEA känne heere. Les assises du bilinguime : un nouveau souffle pour la langue régionale !

De nombreux projets sont d’ores et déjà en bonne voie : Wàs bis jetzt bschlosse ìsch : - Grìndùng von ‘re immersivi Schüle ìn jedem Canton; dìss ware schon 40 Grìndùnge – doo müess àwer Lehrpersonàl dezüe, on doo gìbt ‘s e Schwierigkeit.

Une école bilingue par immersion par canton. C’est surtout l’appel à candidatures pour l’enseignement qui risque de faire du souci.

- Et puis, la création d’une forme de télédiffusion de programmes en alsacien, tout d’abord via le net. Die Grìndùng von’re Fernsehstàtion ewer de Rhin, des heisst, e ditsch-frànzeeschi, im Sìnn von de Müedersproche, àwer z’erscht nùr ùf ‘m Computer ùn ùf ‘m Händi erreichbàr sott dìs Johr noch ze Stàtt komme.

- S Nachste Johr 2023, soll ‘s e gànzer Monet Jüni fìr ùnseri Sproch ze fördere gan. Bis jetzt nùr e Projekt, àwer ùnsere Verein wùrd mìtmàche fìr e interessànts Programm zamme ze stelle. Le juin du bilinguisme est un projet ambitieux mais nécessaire à rendre la langue orale plus présente dans l’espace public.

Sìcher sìnn m’r, dàss 54% von de üsgfröjte Elsasser, dràn hàlte dàss ùnseri Sproch ewerträuje wùrd, ùn dàss àlles defìr gemàcht müess ware.

Je ne citerai que cette statistique qui révèle que 54% des Alsaciens tiennent à ce que notre langue se transmette, se pérennise. C’est un chiffre à considérer avec tout l’espoir qu’il nous offre, également avec toute la responsabilité qui nous revient.

Le CEA en a obtenu la compétence - Die CEA ìsch noch’em Gsetz züestandig - Jetzt müen äu Mìttel komme - mìr gläuwe dràn.

Liewi Frend, ìch wìll ‘s nìt in d’Länge ziehn – restons brefs – E jeder wü mìtmàcht, geht in si ‘m Gewìsse noch. – transmettre notre langue est une question d’honneur et de conscience – Mìr sìnn ùf ‘m güete Waj. M’r màche e soo widderschd.

Namme àlli e pàr Exemplar von de Heimet mìt ùn màche Werbùng dàss m’r àllewill genüe sìnn fìr widderschd schàffe – Si chaque membre se donne pour mission de convaincre des jeunes membres, la partie sera gagnée.

Merci fìr ‘s Züeheere.

Präsidant Rémy Morgenthaler

AG_Table_1.JPG


Date de création : 13/10/2022 22:52
Catégorie : AG et Divers - AG 2022
Page lue 4207 fois

Réactions à cet article

Personne n'a encore laissé de commentaire.
Soyez donc le premier !